ความวางเฉย

ความวางเฉย  มีงามเพราะความนิ่ง

วางเฉยจริงงามสง่าเด่นราศี

เช่นคราวลูกต้องโทษโหดเหี้ยมมี

และถึงที่สุดศาลการลงทัณฑ์

ต้องมองเห็นเป็นกรรมยามวิบัติ

กรรมของสัตว์ชัดนักดังจักรผัน

ปลงตกชัดกรรมต้องของใครมัน

จะแบ่งกันมิได้แม้ไมตรี

แม้กรรมใหม่ไม่มีเขาชี้ผิด

ก็ต้องคิดกรรมเก่าเขาถึงที่

ต้องวางเฉยนิ่งเด่นเป็นยอดดี

เฉยเช่นนี้มิใช่ใจเฉยเมย

ความเข้าไปเพ่ง

อุเบกขาคำสามงามสาระ
ตัวธรรมะมิใช้ให้นิ่งเฉย
เข้าไปเพ่งวิจัยไม่ละเลย
ขอเฉยพองามกับความไทย

การใช้ญาณวิจารณ์ตรองเห็นถ่องชัด
ควรจะจัดบริหารสถานไหน
อุปสรรคจักมีบ้างหรืออย่างไร
ควรแก้ไขหรือป้องกันฉันใดดี

การวิเคราะห์วิจัยให้รอบคอบ
เห็นถูกชอบควรรักหรือผลักหนี
จะกอปรก่อต่อสานการด่วนมี
หรือคงที่ช้าช้าได้พร้างาม

การศึกษาหาข้อมูลนุกูลกิจ
สุขุมคิดโดยตระหนักไม่หักห่าม
รู้เหตุผลผองภารค่อยสานตาม
พยายามกอปรกรรมตามไกกล

นิสมฺม  กรณํ  เสยฺโย
องค์พุทโธโลกเชษฐ์ตรัสเหตุผล
ใคร่ครวญแล้วจึงทำล้ำมงคล
พระทศพลทรงสอนซ่อนกลไก

การติดตาม  คน  เงิน  งาน  ทุกภารกิจ
เพ่งพินิจแจ่มชัดตัดสงสัย
ทุกผองภารญาณตรองผ่องวิไล
แม้การใช้วิสัยทัศน์อรรถการ

อุเบกขาเป็นธรรมงามสาระ
การคณะถือเป็นหลักอัครฐาน
ทั้งการบ้านการวัดรัฐบาล
หลักบริหารการผองต้องตำรา

เป็นพ่อแม่ต้องใช้ในการลูก
การฝังปลูกเป็นเอกอุเบกขา
แม้การมวลควรเหตุกอปรเมตตา
กรุณาก่อนใช้ต้องไตร่ตรอง

มุทิตาจะใช้ให้งามที่
ก็ต้องมีการวิจัยให้งามผ่อง
ถ้าแม้นดีแต่ใช้ไม่กลั่นกรอง
เดี๋ยวจะต้องชอกช้ำระกำทรวง

ชั่วเป็นผีดีเป็นพระคละกันอยู่
ต้องตรองดูให้เหมาะเพราะใหญ่หลวง
จะใช้พรหมวิหารการทั้งปวง
ต้องยึดหน่วงอุเบกขานำพาการ

เป็นพ่อแม่หมายใจใคร่มีลูก
เพียรฝังปลูกเพราะหวังดั่งข้อขาน
ก่อนตั้งเมตตาธรรมงามผ่องภาร
ต้องใช้ญาณตรึกตรองมองเห็นงาม

บางครั้งลูกข้องขัดหรือพลาดท่า
กรุณาช่วยชักหรือหักห้าม
ต้องใช้ญาณพิเคราะห์พอเหมาะความ
ถ้าวู่วามเกินที่อาจมีภัย

แม้จะมุทิตาครางามกิจ
ต้องพินิจงามภารการไหนไหน
ถ้าชื่นง่ายไม่พิเคราะห์เหมาะกลไก
อาจทำให้พลอยหายกลายเป็นดิน

คราวเป็นกลางวางใจให้ตรงหลัก
ก็ต้องรักการวิจัยให้งามศิลป์
หากรีบตรงล่อล่าอาจราคิน
ต้องเป็นหลักปักหินจินตนา

แม้จะทรงแบบอย่างวางเฉยนิ่ง
ข้อเท็จจริงต้องชัดตัดกังขา
ใช้หลักการญาณตรองผ่องโสภา
จึงงามกว่าเฉยเมยไม่เคยมอง


.........................

จาก....หนังสือพ่อแม่แผ่ไมตรี

โดย....พระธรรมปริยัติโสภณ  เจ้าคณะภาค ๑๐

          วัดพระธาตุพนม วรมหาวิหาร  จังหวัดนครพนม