อธิบายมุทิตา

"มุทิตา"  ที่สามตามธรรมะ

โดยอรรถะ  "ความยินดี  มีหรรษา

โสมนัส  อิ่มกระมัล  นันทนา

เปรมปรีดา  ปราโมทย์  มาโนชญ์"  ครัน

พรหมธรรมข้อนี้มีขึ้นชัด

ให้โสมนัสอิ่มเอมเกษมสันติ์

ให้พลอยชมชื่นเด่นเป็นรางวัล

เหมือนของขวัญจากใจมากไมตรี

เช่นรู้ว่าตั้งครรภ์อย่างมั่นแม่น

พ่อแม่แสนใจผ่องละอองศรี

เพราะหวังว่าได้ตัวแทนแผนชีวี

ความยินดีเกิดขึ้นทุกคืนวัน

พอคลอดลูกได้เห็นเว้นวิบัติ

โสมนัสเกิดทวีเปรมปรีดิ์ขัน

ทะนุถนอมพร้อมพรักรักอนันต์

เป็นของขวัญลูกน้อยกลอยฤดี

พอลูกโตมีพลังตั้งไข่ได้

ยิ่งชื่นใจอิ่มเอมเกษมศรี

เป็นความสุขสมานใจอาลัยอารี

ทั้งชอบชี้แนะนำพองามใจ

พอลูกเดินยกย่างพลางคลานคุก

ยิ่งสนุกสนานจิตตามนิสัย

ยิ่งปิตีทวีซ่านสานฤทัย

มองใครใครไม่กลลูกตนเลย

พอลูกเริ่มพูดจาอัฌาสัย

ยิ่งอิ่มใจไม่จางไม่ห่างเหย

พอเรียกปู่ย่าได้ไม่เฉยเมย

ยิ่งอ้างเอ่ยแม่พ่อยิ่งพอใจ

พอฝึกพูดวาจาสารพัด

ขา ค่ะ ชัดยิ่งชมสมวิสัย

ให้นับหนึ่ง  สอง  สาม  ลูกจำไว

ชลนาไหลเพราะที่ปีติแรง

หัดให้ว่า  ก ไก่  ข  ไข่ คล่อง

เห็นสมองดีสิ้นความกินแหนง

พอมองเห็นหน้าหลังไม่คลางแคลง

ยิ่งหมายแปลงของขวัญอันตระการ

พอให้เรียน  ณ  สถานการศึกษา

ลูกปัญญาชาญฉลาดและอาจหาญ

มีฉันทะอุตสาหะทมะธาร

ลูกมีฐานดีเด่นเป็นรุจี

เมื่อจบชั้นประถมก็ชมชื่น

ไม่ฝ่าฝืนมุทิตาเสริมราศี

ให้เรียนชั้นมัธยมชมชื่นดี

ถือเป็นที่รางวัลอันอำไพ

มัธยมเรียนงามตามที่คาด

ไม่พลั้งพลาดผลดีไมตรีไข

ความประพฤติคงที่ดีนอกใน

อุดมให้เรียนเด่นเป็นรางวัล

อุดมเพียรเรียนได้ไม่อัดอึด

ความประพฤติยึดงามความมุ่งมั่น

ลูกสามารถเรียนจบโดยครบครัน

สมใฝ่ฝันแม่พ่อคลอชลนา

มุทิตาปราโมทย์เอมโอชนัก

เพราะแสนรักฝากฝังหวังฝั่งฝา

เมื่อสำเร็จอุดมสมจินดา

ปริญญาก้องเกริกสุดเบิกบาน

"ปริญญา"  พระราชทานการเกริกก้อง

พ่อแม่ผ่องหน้าเหมเกษมศานต์

เมื่อลูกดีพ่อแม่ผองผ่องสำราญ

คนเก่าท่านว่าไว้ไม่ราคี

ทุกพ่อแม่ลูกมีสิ่งดีอวด

พ้นจากชวดการศึกษาเป็นราศี

เป็นครั้งแรกสุดเกษมอิ่มเปรมปรีดี์

เพราะลูกดีพ้นชวดได้อวดคน

เมื่อเตรียมตั้งฐานการชีวิต

เลือกคู่ชิดสมัครใจใช้เหตุผล

คือเตรียมครองเหย้าเรือนเหมือนกับตน

ยิ่งท่วมท้นมุทิตาหาใดปาน

เมื่อลูกร่วมสามัคคีมีชิดรัก

สมานสมัครเสมอรักสมัครสมาน

เป็นที่เชิดชูตระกูลศูนย์วงศ์วาน

พ่อแม่ปานได้ครบจบจำนง

ถ้ายิ่งได้มอบฐานการทายาท

ยิ่งสมมาดอิ่มอารมณ์สมประสงค์

มุทิตาเติบงามตามเจาะจง

เมื่อตายลงลูกคงปลงปิดตา

มุทิตาที่ยกมาสาธกอ้าง

เป็นตัวอย่างให้คิดเป็นปริศนา

เรื่องอื่นอื่นเทียบงามตามกล่าวมา

ให้อรรถาพองามตามความเกย

.....................................

จาก....หนังสือพ่อแม่แผ่ไมตรี

โดย....พระธรรมปริยัติโสภณ  เจ้าคณะภาค ๑๐  วัดพระธาตุพนม วรมหาวิหาร จังหวัดนครพนม